Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowieckim

Dla wszystkich zainteresowanych historią naszego miasta. Znajdziesz tutaj wiele ciekawych informacji, rozmowy, zdjęcia...

Moderator: KaloNDM

Re: Synagoga

Postprzez januszg » 19 Sie 2012, 13:30

Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowieckim pod tym adresem: http://holland.org.pl/art.php?kat=obiekt&id=67
januszg
Użytkownik
Użytkownik
 
Posty: 46
Rejestracja: 04 Sie 2012, 07:04

Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowieckim

Postprzez Heimat » 07 Maj 2013, 01:31

Cytat z Wikipedii:

Olędrzy – pierwotnie osadnicy z Fryzji i Niderlandów, najczęściej wyznania mennonickiego, którzy w XVI-XVII wieku zakładali wsie w Prusach Królewskich, wzdłuż Wisły i jej dopływów, na Kujawach, Mazowszu i w Wielkopolsce. Posiadali umiejętność melioracji i reprezentowali wysoką kulturę rolną. Byli wówczas najzamożniejszą grupą chłopów. Zachowywali wolność osobistą, własną religię i przekonania. Po I rozbiorze Polski częściowo osiedli na Ukrainie.

W późniejszym okresie (aż do poł. XIX w.) mianem olędrów określano osadników różnej narodowości (gł. Polaków i Niemców, czasem Szkotów, Czechów i Węgrów), którzy korzystali z pewnych przywilejów wynikających z prawa stosowanego przez fryzyjskich i niderlandzkich kolonistów (np. wolności osobistej[1], wieloletniej bądź wieczystej dzierżawy gruntów, możliwości przekazania gruntów spadkobiercom). Najważniejszą jednak cechą była zbiorowa, solidarna odpowiedzialność całej gminy olęderskiej za powinności wobec pana oraz szczególny charakter samorządu gminnego[2]. Dlatego wyróżnikiem osadnictwa olęderskiego są kwestie prawne, a nie etniczne, religijne czy gospodarcze, zaś słowo olęder nie jest tożsame z osadnikiem holenderskim.

Według dotychczasowych badań w latach 1527/1547 do 1864 na obszarze I Rzeczypospolitej (następnie w trzech zaborach) powstało co najmniej 1700 osad olęderskich, z czego w przynajmniej 300 przypadkach osadnikami byli etniczni Holendrzy[3]. Ślady po osadnictwie widoczne są do dziś, zarówno w architekturze wiejskiej, układach przestrzennych wsi, jak i w nazwach miejscowości (Holendry, Olędry, Olendry itp.)



Olędry - starsi ludzie wciąż nazywają tak część Okunina, która przylega do dzisiejszej ulicy Okunin. Zawsze zastanawiał mnie fakt, iż obcobrzmiące nazwisko Affek należy do najbardziej popularnych na tym terenie (affek w języku niderlandzkim znaczy afekt).
Wprawdzie dr historii Mariusz Affek twierdzi, że nosi zniekształcone nazwisko włoskie, które w wersji pierwotnej brzmiało ponoć Affeita, ale przecież błądzenie jest rzeczą ludzką... ;)

PS
Uprzejmie proszÄ™ o wydzielenie tego wÄ…tku :)
Ostatnio edytowany przez KaloNDM, 07 Maj 2013, 10:33, edytowano w sumie 1 raz
Powód: Wydzieliłem. Temat jest ciekawy :)
Awatar użytkownika
Heimat
NVD Maniak
NVD Maniak
 
Posty: 1113
Rejestracja: 26 Gru 2011, 12:08
Miejscowość: נובידבור
Płeć: mężczyzna

Re: Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowie

Postprzez andrzej1974 » 07 Maj 2013, 23:29

Cacy, cacy ale zacytujÄ™ siebie samego:

"Doszły mnie straszne wieści na temat zachowania nowodworskich ewangelików w czasie II wojny. Podobno większość przyjęła folkslistę i czynnie wspierała prześladowania polskich i żydowskich sąsiadów. Np. w gestapo (budynek koło cmentarza, gdzie jeszcze niedawno była policja) pracowało dwóch oficerów z Raichu i 50 miejscowych folksdojczów. A więc to, że ewangelicy uciekli wraz z hitlerowcami było spowodowane uzasadnionym strachem przed zemstą."

Tacy byli ci nowodworscy "olędrzy" w czasie okupacji...

Edit: Pisałeś to w tym wątku: viewtopic.php?f=31&t=900 - KaloNDM
Ostatnio edytowany przez KaloNDM 08 Maj 2013, 21:32, edytowano w sumie 5 razy
Powód: Proszę trzymać się tematu i nie mylić Mennonitów (Olędrów) z Ewangelikami. Następne posty nie w temacie będą wyrzucana do oddzielnego tematu, tzw. "Śmietniczki".
andrzej1974
NVD Master
NVD Master
 
Posty: 790
Rejestracja: 09 Kwi 2012, 08:06

Re: Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowie

Postprzez Heimat » 07 Maj 2013, 23:33

Nie należy mylić wiernych Kościoła ewangelicko-augsburskiego z mennonitami, których obowiązywał całkowity zakaz noszenia i używania broni.
Awatar użytkownika
Heimat
NVD Maniak
NVD Maniak
 
Posty: 1113
Rejestracja: 26 Gru 2011, 12:08
Miejscowość: נובידבור
Płeć: mężczyzna

Re: Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowie

Postprzez KaloNDM » 08 Maj 2013, 21:13

Heimat napisał(a):Nie należy mylić wiernych Kościoła ewangelicko-augsburskiego z mennonitami, których obowiązywał całkowity zakaz noszenia i używania broni.

Nie tak do końca Heimat.
W okresie II RP, w Wojsku Polskim służyli żołnierze i oficerowie wyznania mennonickiego.

Dla mennonitów, których obowiązywał zakaz składania przysiąg (w tym i wojskowych) był specjalny przywilej.
Przysięga wojskowa wyglądała to w ten sposób, że żołnierz podawał rękę oficerowi i wymawiał stosowne oświadczenie.
You take the blue pill, the story ends, you wake up in your bed and believe whatever you want to believe. You take the red pill, you stay in Wonderland and I’ll show you how deep the rabbit hole goes. http://pl-pl.facebook.com/KaloNDM1972/
Awatar użytkownika
KaloNDM
Moderator historii
Moderator historii
 
Posty: 1387
Rejestracja: 29 Lip 2011, 07:55
Miejscowość: Nowy Dwór Mazowiecki
Płeć: mężczyzna

Re: Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowie

Postprzez Heimat » 09 Maj 2013, 00:34

Ministerstwo Spraw Wojskowych rozporządzeniem z dnia 27 listopada 1925 roku zwolniło żołnierzy wyznania mennonickiego od składania zwykłej przysięgi, opracowując dla nich specjalną rotę, na którą mogli odpowiedzieć "tak". Mennonitów przydzielano z reguły do służb pomocniczych - wydano nawet specjalną instrukcję (1931), na mocy której mennonici mogli służyć w batalionach sanitarnych.
Awatar użytkownika
Heimat
NVD Maniak
NVD Maniak
 
Posty: 1113
Rejestracja: 26 Gru 2011, 12:08
Miejscowość: נובידבור
Płeć: mężczyzna

Re: Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowie

Postprzez andrzej1974 » 10 Maj 2013, 16:10

Byli jacyÅ› menonici przed wojnÄ… w Nowiaku? Nie wydaje mnie siÄ™.
andrzej1974
NVD Master
NVD Master
 
Posty: 790
Rejestracja: 09 Kwi 2012, 08:06

Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowieckim

Postprzez Mariusz Affek » 04 Cze 2013, 23:54

Przepraszam, że dopiero teraz dowiedziałem się o "wywołaniu mnie do tablicy" na tym forum, ale wcześniej nie miałem takiej okazji. Widzę, że pomieszało się tutaj kilka wątków, a czytający mogą nabyć mylne wrażenie, że Affekowie należeli do narodowości holenderskiej (niderlandzkiej) i że byli ewangelikami, którzy w czasie II wojny światowej "wsławili się" współpracą z Niemcami. Nic bardziej mylnego i krzywdzącego!
W tym miejscu pragnę stanowczo stwierdzić, iż prowadzone przeze mnie kilkanaście lat temu badania ksiąg parafialnych zachowanych przy starym kościele św. Michała Archanioła w centrum Nowego Dworu Maz. jednoznacznie wykluczają, jakoby ten ród był kiedykolwiek wyznania protestanckiego, ponieważ jeszcze w najstarszej zachowanej księdze z 1798 r widnieją liczne zapisy o chrzcinach, ślubach i pogrzebach Affeków w obrządku rzymskokatolickim. Jest to ród, który od wieków uznawał prymat Biskupa Rzymu i dogmaty katolickie. Takie wpisy z ksiąg parafialnych znacznie więc zmniejszają prawdopodobieństwo pochodzenia holenderskiego, bo musiałoby dojść wcześniej do masowych konwersji na katolicyzm i to najpóźniej w XVIII w. Z drugiej strony nie znam z dostępnych mi dokumentów ani z tradycji rodzinnej żadnego Affeka, który byłby protestantem. A przecież byłoby to tym łatwiejsze, że w Nowym Dworze Maz. istniała spora wspólnota luterańska z własnym zborem, w której można byłoby spokojnie egzystować przez kilka stuleci. Wszystkie te fakty jeszcze bardziej uwiarygadniają nieholenderskie pochodzenie nazwiska. Możliwe, że bardziej precyzyjne odpowiedzi przyniosłoby badanie ksiąg parafialnych sprzed 1798 r, a które podobno są przechowywane w jednym z archiwów warszawskich.
Mariusz Affek
Użytkownik
Użytkownik
 
Posty: 1
Rejestracja: 04 Cze 2013, 01:37
Płeć: mężczyzna

Re: Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowie

Postprzez andrzej1974 » 05 Cze 2013, 18:28

Przecież tu nikt nikogo po nazwisku nie oskarża o współpracę z gestapo!!!

Idzie mi tylko o to, że pod zbiorczą nazwą "olędrzy" w większości przypadków nie występowali holenderscy menonici, ale jak w przypadku Nowego Dworu i okolic raczej niemieccy koloniści. Czy ktoś ma jakiś konkretny dowód na istnienie kolonii menonicko-holenderskiej w NDM?
andrzej1974
NVD Master
NVD Master
 
Posty: 790
Rejestracja: 09 Kwi 2012, 08:06

Re: Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowie

Postprzez KaloNDM » 06 Cze 2013, 10:24

andrzej1974 napisał(a):Czy ktoś ma jakiś konkretny dowód na istnienie kolonii menonicko-holenderskiej w NDM?

Czytać umiesz? To wróć do postu nr 1 i wejdź w link, który udostępnił januszg.
A jeżeli będzie ci mało, to proponuję kupić i przeczytać książkę Jerzego Szałagina, pod tytułem:
"Katalog zabytków osadnictwa holenderskiego na Mazowszu" -----> http://www.poczytaj.pl/13914
You take the blue pill, the story ends, you wake up in your bed and believe whatever you want to believe. You take the red pill, you stay in Wonderland and I’ll show you how deep the rabbit hole goes. http://pl-pl.facebook.com/KaloNDM1972/
Awatar użytkownika
KaloNDM
Moderator historii
Moderator historii
 
Posty: 1387
Rejestracja: 29 Lip 2011, 07:55
Miejscowość: Nowy Dwór Mazowiecki
Płeć: mężczyzna

Re: Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowie

Postprzez andrzej1974 » 07 Cze 2013, 17:16

cytat 1: "Według dotychczasowych badań w latach 1527/1547 do 1864 na obszarze I Rzeczypospolitej (następnie w trzech zaborach) powstało co najmniej 1700 osad olęderskich, z czego w przynajmniej 300 przypadkach osadnikami byli etniczni Holendrzy." Czyli osad NAPRAWDĘ holenderskich było 17%.


http://www.nowydwormaz.pl/180,miasto-wielu-kultur.html

cytat 2: "Kolonizacja niemiecka w Nowym Dworze Mazowieckim nastąpiła już w latach 70. XVIII wieku, za czasów księcia Stanisława. Przedstawiciele wyznania protestanckiego odegrali znaczną rolę w historii miasta. Na początku XIX wieku burmistrzem miasta został, sprowadzony z Warszawy, protestant Ludwik Krüger. Wcześniej, przed rokiem 1794, burmistrzem był także ewangelik – Therburg Samuel Ernst. Pierwszym pastorem w Nowym Dworze był Gottfried Leske (1783-1796), a ostatnim Robert Nitschmann (1929-1939)."


http://zielona.org/Oledrzy_na_dawnym_Mazowszu

cytat 3: "Osadników określano mianem Olędrów (Olendrów) lub Holędrów (Holendrów), co wskazywało na genezę ich społeczności, miało jednak bardzo mało wspólnego z narodowością. Wprawdzie odlegli przodkowie większości kolonistów pochodzili z Niderlandów lub północno-zachodnich Niemiec (Fryzji Wschodniej), skąd przybyli w XVI-XVII w. na Pomorze Wschodnie i Kujawy. Jednakże w czasie wielopokoleniowego pobytu nad dolną Wisłą wchłonęli bardzo wielu tamtejszych Niemców oraz sporą grupę Polaków. W ten sposób stali się społecznością skupiającą Niemców, zgermanizowanych Flamandów i Fryzów oraz Polaków, którzy w procesie integracyjnym także z reguły ulegli stopniowemu zniemczeniu."


http://www.luteranie.net/index.php?option=18&action=articles_show&art_id=38

Nowy Modlin – zapomniana kolonia luteran - ciekawe i szokujące dowody "wymierzania sprawiedliwości" Niemcom z Modlina po 1945 r.


REASUMUJĄC - w NDM i okolicach byli zawsze (czyli od XVIII w) niemieccy osadnicy określani jako Olędrzy.
andrzej1974
NVD Master
NVD Master
 
Posty: 790
Rejestracja: 09 Kwi 2012, 08:06

Re: Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowieckim

Postprzez GromOkunin » 14 Lip 2013, 19:14

Witam ;-)...

Mój pierwszy post na forum. Po pierwsze - szacunek dla twórców... Super platforma do wymiany informacji na tematy bliskie każdemu kto się urodził, mieszka czy mieszkał w NDM czy okolicach.

Moja rodzina pochodzi z OKUNINA. Mieszka tam ponoć od blisko 400 lat... Od dziecka pamiętam opowieści o tym, że tzw. Olędry czyli obecna ulica Okunin to miejsce gdzie mieszkali osadnicy z Niderlandów czy też Prus... Opowieści były przekazywane z pokolenia na pokolenie. Moim - skromnym - zdaniem 3ma się to kupy gdyż zarówno rzeki Narew, jak również Wkra kilkaset lat temu miały zupełnie inny przebieg - Narew płynęła tuż [przy wiosce, a Wkra uchodziła do niej na terenie dzisiejszych łąk okunińskich, a jak wiadomo Olędrzy poza karczowaniem i meliorowaniem zajmowali się też handlem i spławem (?) towarów rzekami...

W Okuninie bardzo wcześnie powstał też kościół, który był jedną z pierwszych świątyń chrześcijańskich na Mazowszu - na długo przed ufundowaniem pierwszego kościoła w NDM.

Niewątpliwym znawcą tej części miasta a wcześniej (niektórzy twierdzą, że starszej od NDM) samodzielnej miejscowości jest właściciel nowodworskiego antykwariatu - Pan Sosiński. Mam nadzieję, ze spotkam go na tym forum. Pozdrawiam wszystkich.
GromOkunin
Użytkownik
Użytkownik
 
Posty: 6
Rejestracja: 12 Lip 2013, 23:17
Płeć: mężczyzna

Re: Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowieckim

Postprzez disturbia » 15 Lip 2013, 17:57

Raczej nie uświadczysz tutaj pana Sosińskiego,ale możesz poczytać o jego dokonaniach w temacie"Kalo NDM vs.Tadeusz Sosiński":D
Ludzie, którzy głosują na nieudaczników, zdrajców, złodziei i oszustów nie są ich ofiarami. Są ich wspólnikami.
Awatar użytkownika
disturbia
Moderator globalny
Moderator globalny
 
Posty: 1951
Rejestracja: 04 Lut 2011, 15:15
Płeć: kobieta

Re: Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowieckim

Postprzez Heimat » 16 Lip 2013, 02:45

Pan Tadeusz dysponuje olbrzymiÄ… wiedzÄ… historycznÄ…, lecz niestety nie udziela siÄ™ (raczej) na tym forum :( Szkoda... :(
Awatar użytkownika
Heimat
NVD Maniak
NVD Maniak
 
Posty: 1113
Rejestracja: 26 Gru 2011, 12:08
Miejscowość: נובידבור
Płeć: mężczyzna

Re: Olędrzy - Osadnictwo holenderskie w Nowym Dworze Mazowieckim

Postprzez Heimat » 19 Lip 2013, 00:22

GromOkunin napisał(a):Od dziecka pamiętam opowieści o tym, że tzw. Olędry czyli obecna ulica Okunin to miejsce gdzie mieszkali osadnicy z Niderlandów czy też Prus... Opowieści były przekazywane z pokolenia na pokolenie. Moim - skromnym - zdaniem 3ma się to kupy gdyż zarówno rzeki Narew, jak również Wkra kilkaset lat temu miały zupełnie inny przebieg - Narew płynęła tuż [przy wiosce, a Wkra uchodziła do niej na terenie dzisiejszych łąk okunińskich, a jak wiadomo Olędrzy poza karczowaniem i meliorowaniem zajmowali się też handlem i spławem (?) towarów rzekami

Na mapach bitwy pod Czarnowem (1806) dokładnie zaznaczono ówczesny bieg Narwi i Wkry.
Charakterystycznym elementem środowiska każdej rzeki są pozostałości po jej dawnym korycie, czyli tzw. starorzecza. Patrząc chociażby na współczesne mapy satelitarne nietrudno zauważyć, iż oczka wodne na okunińskich łąkach są pozostałościami po starych korytach rzek.
Awatar użytkownika
Heimat
NVD Maniak
NVD Maniak
 
Posty: 1113
Rejestracja: 26 Gru 2011, 12:08
Miejscowość: נובידבור
Płeć: mężczyzna

Następna

Wróć do Nowy Dwór Mazowiecki - Historia

Kto jest na forum

Użytkownicy przeglądający to forum: Brak zarejestrowanych użytkowników oraz 3 gości