Nowy Dwór Mazowiecki - Forum

W tym temacie będę umieszczał wszystkie informacje na temat cmentarza i tego,
co w niedługim czasie bedzie się na nim działo.

Zapraszam do obejrzenia krótkiego filmu informacyjnego:

http://www.youtube.com/watch?v=dMwjoo6YtWc

26.01.2012 roku, na opuszczonym cmentarzu ewangelickim
w Nowym Dworze Mazowieckim, została ustawiona tablica informacyjna.
Fundatorem i wykonawcą wspomnianej tablicy jest Marek Moderau, polski rzeźbiarz i artysta.

Jest to początek podjętej inicjatywy budowy w tym miejscu pomnika,
który będzie upamiętniał postać pastora Roberta Nitschmanna
i społecznośc luterańską, mieszkającą
w Nowym Dworze Mazowieckim przed II wojną światową.

Pomnik jest repliką kaplicy cmentarnej, w której
została złożona urna z prochami pastora.
Po wojnie, kaplica zniknęła w niewyjaśnionych okolicznościach.

To nie jedyna dziwna i niewyjaśniona rzecz w naszym mieście. Mnie na przykład już od dłuższego czasu intryguje, że w miejscowości, która przed wojną była zamieszkiwana głównie przez mniejszości (narodowościowe lub wyznaniowe) nie ma żadnych problemów z własnością gruntów. A zdaje się, że to właśnie te mniejszości stanowiły elitę finansową przedwojennego Nowego Dworu, więc zapewne posiadały także większość gruntów znajdujących się na terenie miasta?

Jak to bywa zwykle,po wojnie znalazly nowych wlascicieli.

Fajnie będzie jak się kiedyś jakiś właściciel jednak znajdzie. Dopiero będą jajca jeśli się okaże, że największa agencja nieruchomości w Nowym Dworze, czyli Urząd Miasta, handluje gruntami, które nie do końca do niego należą...

disturbia napisał(a):Jak to bywa zwykle,po wojnie znalazly nowych wlascicieli.

Jak to było w przypadku przejmowania majątku po Żydach? Myślę że dla nas chrześcijańskich Polaków nie jest to budujące.
W NDM było tak - lapidarnie opisane jest to w Ksiedze Pamięci Pinkas Novi Dvor, spisane wspomienia ocalałych z holocaustu nowodworskich Żydów:

After the war some of the Novy-Dwor survivors returned to their town. They found there nothing but ruins and desolations, an empty town with destroyed cementary. The eyes of local Christians looked upon the survivors with disbelief, curiosity and fear. Did the Jews who outlasted the death camps come to claim their dispossessed homes and businesses, the properties which the local gentiles "inherited" as a matter of course. Only a single Jew remained in the town of Novi-Dvor, a faint image of a Jewry which once was great and bright, which for countless generations had lived in this place and which is no more...[i]

Tłumaczenie:
Po zakończeniu wojny niektórzy z ocalałych Żydów powrócili do swojego miasta. Nie znaleźli tam nic oprócz ruin, dewastacji, opuszczonego miasta ze zniszczonym cmentarzem. Oczy okolicznych chrześcijan patrzyły na ocalałych z niedowierzaniem, osobliwością i lękiem. Czy ci Żydzi którzy przetrwali obozy śmierci przyszli odebrać swoje zawłaszczone domy i biznesy, mienie które okoliczni nie-żydzi przejęli automatycznie? Tylko jeden Żyd pozostał w mieście Nowy Dwór, wyblakły obraz żydowskiego życia które kiedyś było wielkie i żywe, które przez niezliczone pokolenia tętniło w tym mieście i którego już nie ma i nie będzie...

Tekst nie podaje szczegółow ale łatwo się ich domyśleć - i to bez Jana Tomasz Grossa.

Do miasta wróciło przynajmniej kilku przedwojennych mieszkańców żydowskiego pochodzenia. W tym wątku Link rozszyfrowaliśmy tajemniczy budynek, który stał przy ul. Wybickiego, który należał do pani Popłońskiej. Pani Popłońska (z domu Bachman) wywodziła się z rodziny nowodworskich Żydów, w czasie powstania warszawskiego przebywała w Warszawie i wyszła za Polaka dla nazwiska aby uchronić się przed holokaustem, z mężem prócz nazwiska nic więcej jej nie łączyło, zresztą podobno zginął w czasie powstania. Po wojnie powróciła do Nowego Dworu i zajęła swój rodzinny majątek na rogu Wybickiego i Zdobywców Kosmosu (dzisiejszy teren prywatnego parkingu strzeżonego). Były tam dwa domy jeden murowany (rozszyfrowany tajemniczy budynek) wzdłuż ul. Wybickiego i drewniany wzdłuż ul. Zdobywców Kosmosu (niektórzy w tym i ja jeszcze go pamiętają). Właścicielka zajęła murowany budynek a drewniany był zamieszkany przez innych ludzi, nie wiem czy drewniany budynek należał jeszcze do pani Popłońskiej i go wynajmowała czy już należał do miasta. Właścicielka była sama bez żadnej rodziny więc majątek popadł w ruinę i w latach '70-tych murowany dom został rozebrany ze względów bezpieczeństwa a samą właścicielkę przeniesiono do bloku przy Boh. Modlina 55. Z racji tego, że właścicielka nie miała spadkobierców po jej śmierci prawdopodobnie wszystko co po niej pozostało przejęło państwo, także teren na rogu Wybickiego i Zdobywców Kosmosu. Niestety nie wiem kim byli i czym się zajmowali Bachmanowie w przedwojennym Nowym Dworze.

Lista Żydów z 1946 którzy powrócili do NDM:



Figuruje tam 47 osób, w tym kilkoro dzieci.
"Wirtualny Sztetł" podaje że wojnę przeżyło około 400 osób z NDM.
Nie wiem, czy zarejestrowano więcej niż 47 osób w późniejszym czasie.
Kilkadziesiąt tysięcy Żydów wyjechało z Polski od lipca do bodajże października 1946 - tuż po Pogromie Kieleckim i tzw. "Akcji Kolejowej".

Niestety lista jest bardzo niewyraźna i niewiele widać. Pani, o której pisałem nazywała się Antonina Bachman Popłońska, używała dwóch nazwisk.

W sumie do 1949 wyjechało 200 tys. Żydów.

Ciekawi mnie, jak sprawy własnościowe zostały "rozwiązane" czyli co jest teraz w księgach wieczystych? Przejęcie ziemi przez zasiedzenie? Przecież nie chodzi tylko o mienie żydowskie ale i niemieckie.

tk28:

tk28 napisał(a):Niestety lista jest bardzo niewyraźna i niewiele widać. Pani, o której pisałem nazywała się Antonina Bachman Popłońska, używała dwóch nazwisk.

Na liście w pozycji 4 jest nazwisko:

Bakman Tola

Nazwisko nieco zniekształcone oraz imię w innej formie, ale chyba to jest ta pani?!

Zebżydowski napisał(a):Na liście w pozycji 4 jest nazwisko:

Bakman Tola

Nazwisko nieco zniekształcone oraz imię w innej formie, ale chyba to jest ta pani?!

Wygląda na to, że to właśnie ona, być może nazwisko zostało źle napisane przy sporządzaniu tej listy. Na pewno miała w powojennych dokumentach zapisane Bachman-Popłońska, wiem to z pewnego źródła. Na panią Popłońską znajomi mówili właśnie Tola. Na 100% pochodziła ona z rodziny dosyć bogatych nowodworskich Żydów. Z tego co się dowiedziałem sprawa z jej majątkiem po wojnie była taka, że nie było jej stać na płacenie podatków i z tego tytułu jej nieruchomość przeszła na miasto. Drewniany dom, który stał na jej ziemi od strony ul. Zdobywców Kosmosu został rozebrany dopiero po jej śmierci. Zmarła jakoś pomiędzy 1993 i 1995 rokiem, podobno pochowana została na którymś z warszawskich cmentarzy żydowskich. Była w bliskich stosunkach ze środowiskiem żydowskim z Warszawy, prawdopodobnie była to jakaś jej dalsza rodzina.

To zdjęcie przedstawia grupę Żydów z NDM którzy przeżyli Holocaust.



Nie mam niestety żadnych dodatkowych informacji, np. nazwiska osób albo miejsce zrobienia zdjęcia.

Zdjęcie grupy ocalałych w uroczystościach z okazji zniszczenia społeczności żydowskiej Nowego Dworu przez hitlerowców.Obchody miały miejsce w Pocking w obozie uchodźców
Pocking [Bayern] Germany Zdjęcie zostalo zrobione około 1946-1949

To się wyjaśniło.
Dzięki Janusmen - masz jkaieś inne informacje o Żydach z NDM po 1945?

Znam tylko dwa nazwiska nowodworzan wyznania mojżeszowego którzy pozostali w mieście po 1945r.
Pan Blatt zm. w latach 70
Pani Popłonska zm. w latacj 70
Te osoby miały do siebie wielką awersje.Non stop wynikaly jakies kłótnie między nimi.
I to chyba tyle.
p.s czy ma ktoś może zdjęcie Juressa oraz Peretza prośba o wstawienie na forum